Την  τελευταία δεκαετία έχει αρχίσει να αποκτά μεγάλη απήχηση ο όρος «συναισθηματικό φαγητό». Το συναισθηματικό φαγητό συχνά προκαλείται λόγω της συναισθηματικής κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε. Δεν τρώμε πάντα για να καλύψουμε την ουσιαστική μας πείνα , αλλά πολλές φορές καταφεύγουμε στο φαγητό διότι αισθανόμαστε άγχος, θυμό, στεναχώρια, λύπη, νευρικότητα, μοναξιά, πλήξη και πολλά άλλα, συνήθως αρνητικά συναισθήματα. Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις συχνότερες διατροφικές διαταραχές, παρόλο που συχνά την παραβλέπουμε, ενώ εκτιμάται πως όλοι έστω και μία φορά έχουμε έρθει ή θα έρθουμε αντιμέτωποι με ένα επεισόδιο συναισθηματικού φαγητού.

Κύρια χαρακτηριστικά του, είναι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού (πολύ μεγαλύτερης από αυτή που συνηθίζεται) σε μικρό χρονικό διάστημα. Συνηθέστερα καταφεύγουμε σε λιπαρές τροφές όπως το junk food, τα πολύ αλμυρά φαγητά (chips) ή τα γλυκά και κατά κύριο λόγο είμαστε μόνοι όταν τα καταναλώνουμε. Η προτίμηση σε λιπαρά και θερμιδογόνα φαγητά γίνεται, γιατί έχουμε την αίσθηση πως θα νιώσουμε καλύτερα και ότι πρόσκαιρα θα ξεχάσουμε τα προβλήματα της καθημερινότητας. Στην πραγματικότητα ταΐζουμε τις σκέψεις που τρέχουν στο μυαλό μας και προσπαθούμε να ξεφύγουμε από αυτές.

Πώς το εντοπίζουμε;

Η ανάγκη για συναισθηματικό φαγητό προκύπτει ξαφνικά και δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα εκτός από το πώς θα την καλύψουμε. Επειδή λοιπόν, αυτή η επιθυμία δεν μπορεί να περιμένει, νιώθουμε πως πρέπει να καταναλώσουμε  το θερμιδογόνο γεύμα μας (π.χ. ένα γλυκό) άμεσα, χωρίς δεύτερη σκέψη. Νιώθοντας λοιπόν κάποιος μόνος ή αβοήθητος σε μία κατάσταση δεν θα αναζητήσει ποτέ μία σαλάτα ή ένα φρούτο, αλλά συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων. Η κατανάλωση γίνεται ασυναίσθητα και συνήθως το άτομο δεν νιώθει εύκολα κορεσμό, καθώς η κατανάλωση έχει στόχο την ικανοποίηση του συναισθήματος και όχι της πείνας. Τέλος, αυτό που διακρίνει το συναισθηματικό φαγητό είναι η ενοχή, η ντροπή και η λύπη για ό,τι προηγήθηκε.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που το πυροδοτούν;

Οι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση τέτοιων επεισοδίων είναι αρκετά γνωστοί και πλήρως κατανοητοί σήμερα. Το stress είναι ο βασικός παράγοντας που πυροδοτεί τέτοια συναισθηματικά «ξεσπάσματα» στο φαγητό. Σκεπτόμενοι τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της καθημερινότητας μας, το stress πρωταγωνιστεί στις ζωές μας.  Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται η ορμόνη του stress στο σώμα μας, η κορτιζόλη,  αυξάνοντας στο μέγιστο την επιθυμία μας για γλυκό ή αλμυρό. Ένας  άλλος παράγοντας είναι η ανία. Δεν πεινάμε, απλώς δεν ξέρουμε πως αλλιώς να γεμίσουμε τον χρόνο μας.  Επί πρόσθετα, η επιρροή των social media και η εισβολή των διαφόρων Junk food επιλογών στις ζωές μας, οδηγεί και πάλι  στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού. Τέλος, τονίζεται ότι σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και τα ερεθίσματα που έχουμε από την παιδική ηλικία, ως αποτέλεσμα λύσης συγκρούσεων στο σπίτι. Συχνά, οι γονείς, μας επικροτούσαν ή μας παρηγορούσαν με κάτι γλυκό όπως μία σοκολάτα ή το αγαπημένο μας γλειφιτζούρι.

Πώς αντιμετωπίζεται;  Κανόνας 5’

Η αμέσως επόμενη ερώτηση είναι αν το συναισθηματικό φαγητό μπορεί να αντιμετωπιστεί, ειδικά από την στιγμή που έχει γίνει πλέον συνήθεια. Η απάντηση είναι πως μπορεί, χάρη στον κανόνα των 5 λεπτών.

Μείνε 5 λεπτά με τον εαυτό σου πριν ενδώσεις στο φαγητό και αναρωτήσου αν όντως πεινάς ή απλώς σε απασχολεί κάτι άλλο. Προσπάθησε να σκεφτείς τί είναι αυτό που σε οδήγησε στην κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού και θυμήσου το την επόμενη φορά. Προσπάθησε να καταγράψεις σε ένα χαρτί τα συναισθήματα σου, τί τρόφιμα κατανάλωσες, σε τί ποσότητα και πώς ένιωσες έπειτα. Μόλις τα 5 λεπτά γίνουν παρελθόν, αναρωτήσου αν πεινάς το ίδιο ή όχι. Αν η πείνα υπάρχει ακόμη, μπορείς να ενδώσεις σε πιο υγιεινές λύσεις όπως μία σαλάτα, ένα φρούτο ή λίγους ξηρούς καρπούς, χωρίς να γεμίσεις το σώμα σου με «κενές» θερμίδες.

Το βασικότερο σημείο, ακόμα κι αν ενδώσεις σε κάποιο πειρασμό τελικά εξαιτίας των συναισθημάτων σου, είναι να μην τιμωρήσεις τον εαυτό σου. Η στέρηση οδηγεί στα ίδια ακριβώς αποτελέσματα.

Να θυμάσαι πάντα πως η επόμενη μέρα είναι μία καινούρια αρχή για να αποτρέψεις ένα επεισόδιο συναισθηματικού φαγητού, κάνοντας μικρές αλλαγές και εστιάζοντας στην θετική πλευρά των πραγμάτων.

Βιβλιογραφία:

1. Duyff RL. Reach and maintain your healthy weight. In: Academy of Nutrition and Dietetics Complete Food and Nutrition Guide. 5th ed. New York, N.Y.: Houghton Mifflin Harcourt; 2017.
2. Whitney E, et al. Weight management: Overweight, obesity, and underweight. In: Understanding Nutrition. 14th ed. Belmont, Calif.: Cengage Learning; 2016.
3. Braden A, et al. Eating when depressed, anxious, bored, or happy: Are emotional eating types associated with unique psychological and physical health correlates? 2018;125:410.
4. Melinda Smith, M.A., Jeanne Segal Ph.D., and Robert Segal, M.A.: Emotional Eating and How to Stop It , 2019

Γράφει η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Λαμπρίνα Δουλγέρη

 

 

 

 

 

 

 

[/cmsmast